UZUN YAŞAM DİYETİ
'Sağlıklı Yaşlanma Uzmanı' Amerikalı Dr. Andrew Weil'den
azdığı 'Healthy Aging' yani 'Sağlıklı Yaşlanma' adlı kitabı pek çok ülkede en çok satan kitaplar listesine giren Dr. Andrew Weil, geçen günlerde 60 yaşına girmiş olmasına rağmen kendini 6 yaşında hissettiğini vurguluyor. Sağlıklı yaşlanmanın, daha doğrusu 'yıllanmanın' kitabını yazan Weil, genç görünmenin kişinin genetik yapısıyla ilgili olduğunu söylüyor. Ancak burada önemli olan sadece genetik yapı değil. Genç görünmek, daha doğrusu kendini genç hissetmek için genetik yapının yanı sıra yaşam tarzı da çok önemli. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek de Dr. Weil’e göre herkesin kendi elinde...
Hedef, ‘gençleşmek’ değil, ‘yıllanmak’
Dr. Andrew Weil, yaşlanmanın, ana rahmine düştükten sonra başlayan doğal, gerekli ve engellenemez bir süreç olduğunu söylüyor. Bu doğal süreçte ise insanın yapması gereken, sağlığını ve mutluluğunu mümkün olduğu kadar korumak. Söylediklerine göre bunun için de ‘doğru yaşamayı’ bilmek gerekiyor. Dr. Weil, “Bir insan için 20 yaşında doğru olan, 50 yaşında doğru değildir. Sağlıklı yaşlanabilmek için ilk olarak yaşlanmayı kabul etmek, her yaş dönemine uygun bir şekilde davranmak, özellikle de yaşa bağlı hastalıkları önlemeyi bilmek gerekiyor. Yaşlandığınızı kabul etmeyip, bu sürece karşı savaşırsanız, sağlıklı yaşlanmazsınız” diyor...
İleri yaşları sağlıklı bir şekilde karşılamak için ilk olarak sigaradan uzak durmak şart. Ayrıca düzenli doktor kontrollerini de ihmal etmemeli. Fazla kilolardan ise kurtulmak çok önemli. Dr. Weil kitabında düzenli egzersizin de önemine değiniyor. Ona göre en iyi egzersiz de yürüyüş. Düzenli uyku, sağlıklı yaşlanmak için gerekli olan en önemli faktörler arasında yer alıyor. Gün içinde 10-20 dakikalık ‘şekerlemelerin’ de önemine değinen Dr. Weil, kafanızdaki gereksiz düşüncelerin, sorunların düzenli uykuyu böldüğüne dikkat çekiyor.
Kafayı boşaltmak da meditasyonla mümkün olabiliyor.
Ayrıca sağlıklı yaşlanmak için düzenli bir cinsel yaşam da önemli. Ancak Dr. Weil’e göre, yaşla birlikte cinsel isteğin azalmasını doğal karşılamalı.
Dr. Andrew Weil, düşüncelerin, fikirlerin, duyguların, tavırların ve hayata bakış açısının yaşlanmada büyük rolleri olduğunu söylüyor. Mutluluğun insanın kendi elinde olduğunu söyleyen Dr. Weil, özellikle pozitif bir bakış açısının insanı mutlu ve sağlıklı kıldığını vurguluyor...
Dr. Andrew Weil’in sağlıklı beslenme formülü
Yetişkinlerin çoğunun günde 2000-3000 kalori tüketmesi gerektiğini söyleyen doktor, alınan kalorilerin yüzde 40-50’si karbonhidrat, yüzde 30’u yağ ve yüzde 20-30’unun da protein kaynaklı olması gerektiğini vurguluyor...
1. Karbonhidratlar:
* Günde 2000 kalorilik bir beslenme düzeninde, yetişkin bir kadın günde 160-200 gram karbonhidrat tüketmeli. Ancak burada gıdaların mümkün olduğu kadar az rafine edilmiş ve az işlenmiş olmasına dikkat edilmeli.
* Yetişkin erkekler günde 240-300 gram karbonhidrat tüketmeliler.
* Buğday unundan yapılmış ve şekerli gıdaların tüketimini azaltın. Özellikle de ekmek ve abur cuburdan uzak durun.
* Tahıl ürünleri, baklagiller, yeşil yapraklı sebze ve patates tüketimine ağırlık verin.
* Makarnayı pişirdikten sonra yavaş tüketin.
2. Yağ:
* Günde 2000 kalorilik bir gıda alımının 600 kalorisi, yani 67 gramı yağdan oluşabilir. Burada özellikle çoklu doymamış yağlara ağırlık vermek gerekiyor.
* Doymuş yağ alımını azaltmak için tereyağı, yağlı süt ürünleri, derisi soyulmamış tavuk, yağlı et ve hindistancevizi yağı ile çekirdek yağlarından yapılmış ürünlerin tüketimini azaltın.
* Yemek pişirirken de zeytin yağı kullanın. Eğer yağın tadını almak istemiyorsanız, organik kanola yağını tercih edin.
* Ayçiçeği yağı, mısır yağı, keten tohumu yağı ve karışık sebze yağlarını düzenli olarak kullanmayın.
* Margarin ve hidrojenle birleştirilmiş her türlü yağı ve bu yağlardan yapılmış gıdaları kesinlikle kullanmayın.
* Kuruyemiş tüketin. Özellikle de fındık, fıstık, ceviz yararlı.
* Omega-3 yağ asitleri için bol balık tüketin. Özellikle de som balığı, sardalye, lüfer gibi yağlı balıklar çok yararlı. Keten tohumu ve ceviz de omega-3 yağ asitleri açısından zengin. Gerekirse balık yağı takviyeleri de alabilirsiniz.
3. Protein:
* Günde 2000 kalorilik bir beslenme düzeninde günlük protein alımı, 80-120 gram olmalı. Ancak karaciğer ve böbrek sorunlarınız, alerjik hastalıklarınız ya da bağışıklık sistemi hastalıklarınız varsa daha az protein tüketmelisiniz.
* Hayvansal protein tüketimini azaltın. Ancak yağlı balık ya da yağı azaltılmış süt ürünleri tüketebilirsiniz.
* Sebzelerdeki proteinlerden yararlanın. Baklagillerde, özellikle de soya fasulyesinde bol miktarda protein bulunur.
4. Lifli-kepekli gıdalar:
* Günde 40 gram lifli gıda tüketmeye özen gösterin. Bunu bol miktarda meyve, sebze (özellikle baklagiller) ve tahıl ürünleri tüketerek sağlayabilirsiniz.
* Tahıl gevrekleri tüketimi de yararlı. Ancak burada tükettiğiniz 28 gram gevrekten en az 5 gram lif-kepek aldığınızdan emin olun.
5. Sebze-meyveler-içecekler:
* Yaşa bağlı hastalıklardan doğal yollarla korunmak için sebze-meyve ve mantar tüketimine ağırlık verin.
* Her renk meyve ve sebze tüketimine önem verin. Özellikle çilek, domates, turuncu ve sarı meyvelerle, yeşil yapraklı sebzeleri tüketin.
* Mümkün olduğunca organik sebze-meyve tüketin. Üzerinde tarım ilaçları artıkları kalmış besinlerden uzak durun.
* Düzenli olarak turpgiller ve lahana tüketin.
* Beslenmenizde mutlaka soya ürünleri olmalı.
* Kahve yerine çay için. Özellikle yeşil, kokulu siyah çay ya da beyaz çay yararlı.
* Alkol kullanan biriyseniz, kırmızı şarabı tercih edin.
* Siyah çikolata tercih edin. Çikolatanın en az % 70 oranda kakao içerdiğine dikkat edin.
6. Vitamin ve mineraller:
* Günlük vitamin ve mineral ihtiyacınızı karşılamanın en iyi yolu yüksek miktarda taze gıda, özellikle de bol sebze-meyve tüketmekle olur.
* Ayrıca antioksidan takviyesi almak da yararlı olur. Şu ‘antioksidan kokteylini’ dikkate alın:
- C vitamini: Günde 200 miligram
- E vitamini: Günde 8-10 miligram
- Organik selenyum: Günde 200 mikrogram
- B-vitaminleri: Günde 50-100 miligram
- Her gün bir multivitamin-multimineral hapı alın. Bu takviyelerin en az 400 mikrogram folik asit ve 5-10 mikrogram D vitamini içerdiğine dikkat edin. Takviyenin içinde demir ya da retinol olmamasına dikkat edin.
- Kalsiyum takviyesi alın. Kadınların günlük kalsiyum ihtiyaçları 1200-1500 miligramdır. Erkeklerin ise 1200 miligramdan fazla kalsiyum takviyesi almamaları gerekir.
7. Diğer gıda takviyeleri:
* Haftada en az iki kez yağlı balık yemiyorsanız, günde 1-2 gram balık yağı takviyesi almalısınız.
* Günde 1-2 bebek aspirini (81-162 mg) alabilirsiniz. Ancak bu konuyu önce doktorunuza danışın.
* Düzenli olarak zerdeçal ya da zencefil tüketmiyorsanız, bunu takviye olarak alabilirsiniz.
* Günlük takviyeler arasında Co-enzim Q10’u koyun. Jel şeklinde 60-100 miligram yemekle birlikte tüketebilirsiniz.
* Metabolik hastalıklarınız varsa, günde 100-400 miligram alfa-lipoik asit alın.
8. Su:
* Her gün 6-8 bardak su içmeye gayret edin. İçtiğiniz diğer içeceklerin de çoğunlukla su içerdiğine dikkat edin (örneğin çay, sulandırılmış meyve suyu, limonlu soda)
* Şişede satılan sağlıklı içme suyu tüketin. Musluk suyunuzda klor ya da başka maddeler varsa bu suyu tüketmeyin.
---
Derleyen: Bade GÜRLEYEN
