Kemoterapi sırasında vitamin desteği şart
Kanser tedavisinin yan etkilerini azaltabilmenin yolu özel diyet reçetelerinden geçiyor. Kemoterapinin yol açtığı kilo kaybını A vitamini içeren besinlerle önleyebilirsiniz
Doğru beslen kanseri yen - 7 / Ayşegül Aydoğan
Kanser tedavisinin iki temel ayağı kemoterapi ve radyoterapi, genellikle hastaların zor geçirdikleri bir süreç yaratıyor. Hastalığın getirdiği yükün yanında ilaçların yan etkileri, bazı besinlerle yaptıkları reaksiyonlar ve iştah sorunları hastalar için tedaviyi biraz daha güçleştiriyor.
Beslenme ve diyet uzmanı Aysun - Murat Gökçen çifti, son kitapları 'Kanseri Beslenerek Yenebilirsiniz'de özellikle kemoterapi ve radyoterapi sırasında hastalığın nasıl etkilediğini anlatıp, tedavinin yan etkilerini azaltacak hatta bertaraf edecek yiyecekleri ve diyet reçeteleri veriyorlar. Gökçen çifti, neler yapılması gerektiği konusunda şunları söylüyor:
Protein kaybı
Kemoterapinin en olumsuz etkisi, kullanılan ilaçların cinslerine göre bazı besin öğeleri ile reaksiyona girmesidir.
Kemoterapi alan hastaların büyük bir çoğunluğunda kilo kaybı ve buna bağlı olarak total proteinde azalma gözlenir.
Tedavi sırasında tat algılaması değişip çeşitli sindirim sistemi bozuklukları ortaya çıkabilir. Kemoterapide kullanılan ilaçlar B kompleksi vitaminlerini etkiler. Özellikle de B1 vitamini ve B12'yi. B1 vitamini yetersizliği, hastalığın erken safhalarında gözlenir. İlaç tedavisiyle birlikte yetersizlik daha da artar. Hastanede yüksek dozda vitamin verilmesi iştahın artmasını ve hastaların kendilerini iyi hissetmelerini sağlar.
A vitamininden zengin beslenmenin ilacın iştah kesici etkisini azalttığı ve besin tüketiminin düşmesini engellediği dolayısıyla kilo kaybının önlenebildiği bildirilmiştir.
Hastalarda kilo ve protein kaybını önlemek için diyet kalorisini, ilave kalori ile yükseltirken, proteinin gerekenin üst sınırında verilmesi uygundur.
Radyasyon tedavisinin beslenmeye etkisi, uygulandığı bölgeye, dozaja, süreye ve radrasyon tipine göre değişik etki gösterir. Radyasyon tedavisi de tat duyularında değişime neden olur. Dil, tatlı ve tuzlu duyularına, damak da acı ve ekşi tat duyusuna karşı aşırı hassasiyet kazanır. Neden olarak da radyasyonun tat hücrelerinde tahribat yaptığı gösterilir. Aynı durum koku duyusunu da etkileyebilir. Ancak hemen telaşa kapılmayıp, bu zarara uğrayan duyuların en fazla 120 gün sonra geriye döneceğini de unutmamak gerekir.
Radyoterapi ayrıca ince bağırsaklarda emilim bozukluğuna neden olabilir. Bu durum yetersiz beslenmenin en önemli etkenlerinden biridir. Özellikle folik asit yetersizliği söz konusu olabilir. Bu nedenle tedavi sırasında folik asitten zengin besinlere ağırlık verilmelidir. .
Folik asitten zengin besinler
Karaciğerler
Soya fasulyesi, unu
Nohut
Soğan
Tarhana çorbası
Kırmızı pancar
Kurufasulye
Brokoli
Merak edilen sorular
Hormonlu sebze ve meyveler kanser yapar mı?
Aslında hormonlu sebzelerden o kadar korkmamak lazım. Önemli olan sebzenin hormon nedeniyle şeklini değiştirmemiş olması. Bizim önerdiğimiz en önemli şey, mevsimine göre sebze ve meyveleri tüketmek. Örneğin kış ayları domates mevsimi değil. Bu mevsimde domates, taze fasulye, kabak tüketmenin bir anlamı yok. Ama onun yerine brokoli, pırasa, lahana, karnabahar, pancar, turp yenebilir.
Konserveler riskli mi?
Konserveye karşı değiliz. Konservelerde problem çok fazla tüketildiğinde ortaya çıkar. Hem salça, hem sebzede ve pek çok üründe konserve birarada ve sürekli tüketilmemeli. Dengelemek lazım. Konserve kapları her besin için özel üretilir. İçinden alıp başka bir kapta bekletmiyorsanız konserve güvenli. Tabi çok fazla kullanılmaması şartıyla.
Peki fast foodlar?
Fast food kötü bir beslenme tarzı. Çok fazla yağ içeriyor. Bir de mayonezler, soslar ekleniyor. Kebapların da yüzde 70'i yağ. Kuyruk yağı, iç yağı, kanserojen maddelerin biriktiği yağ tabakalarıdır.
Buzdolabında saklanan yemeklerin toksik etkiye maruz kaldığı doğru mu?
Pişirilen yemek ısıtılmamak kaydıyla üç gün dolapta kalabilir. Her seferinde yiyeceğiniz kadarını alıp ısıtmanız şartıyla.
Suni tatlandırıcılar kanser yapar mı?
Tatlandırıcılar ile ilgili yapılan araştırmalar ve hayvan deneyleri, normal kullanımlarda herhangi bir kanser vakasına rastlanmadığını gösteriyor. Zaten öyle bir şey olsa, yani en ufak bir şüphe duyulsa, ilgili madde gıda üretiminden çekilir. Kullanımı tamamen yasaklanır. Şu anda suni tatlandırıcılar tüm dünyada satılıp tüketiliyor.
Günde kaç tane kullanılması normal?
Bir bireyin kilosunu 10'a bölerek elde edeceği rakam, günlük tüketeceği tatlandırıcı sayısı olarak kabul edilebilir. Örneğin 80 kilosunuz. 10'a bölünce günde 8 adet tatlandırıcıyı güvenle kullanabilirsiniz.
Kemoterapi tedavisi için örnek diyet
Sabah
Süt, Yumurta, Peynir, Siyah zeytin, Domates, salatalık, yeşil biber, Tam buğday veya yulaf ekmeği
Öğle
Kıymalı Sebze yemeği, Bulgur pilavı, Diyet yoğurt, Salata (Özel yapım*), Tam buğday veya yulaf ekmeği
Öğleden sonra
Peynirli sandviç (Tam buğday ya da yulaf ekmeğinden), Havuç suyu
Akşam
Yağsız sığır eti, Tarhana çorbası, Salata (özel yapım), Tam buğday veya yulaf ekmeği
Yatmadan önce
Yer fıstığı, Meyve
Özel yapım salata
Kırmızı lahana ve havuç rende, soya filizi, brokoli, maydanoz, roka, yeşil sivri biber, domates, kırmızı soğan kıyılıp, hepsi karıştırılacak. Taze limon suyu ve zeytin yağı ilavesi yapılacak.
NOT : Salatalar her seferinde taze yapılacak
Radyoterapi tedavisi için örnek diyet
Sabah
Meyve Suyu (Nar veya havuç), Peynir, Yumurta, Domates, salatalık, yeşil biber, Tam buğday ya da yulaf ekmeği
Öğle
Etli nohut, Domates Soslu Kepekli Makarna, Salata (Özel yapım ), Tam buğday ya da yulaf ekmeği
Öğleden Sonra
Yoğurt, Kepekli galeta, Meyve
Akşam
Tarhana çorbası, Kıymalı türlü, Salata (özel yapım), Tam buğday ya da yulaf ekmeği
Yatmadan önce
Ceviz, badem, Meyve Suyu (Nar veya havuç)
Gökçenlerin özel mönüsünden
Yer Elması Fava (4 kişilik)
Malzemeler
Yarım kilo yer elması
4 diş sarmısak
Yarım demet doğranmış maydanoz
2 su bardağı taze sıkılmış portakal suyu
Yarım su kaşığı limon suyu
Hazırlanışı
Yer elmalarını haşlayın
Bir kapta yer elması, sarmısak ve portakal suyunu bir miktar su ekleyerek püre haline getirin n Üzerine limon suyu ile maydanoz serperek soğuduktan sonra servis yapın
